Σάββατο 15 Σεπτεμβρίου 2012
Που βρίσκεται η Ελλάδα σήμερα;
Θα μπορέσει να αποφύγει την έξοδο από το Ευρώ ή είναι ζήτημα λίγων μηνών η έξοδος από το ευρώ και η επιστροφή στην δραχμή;
Θα .....
προσπαθήσω να απαντήσω στα ερωτήματα αυτά λαμβάνοντας υπ' όψη τις εκτιμήσεις τεσσάρων (4) διεθνών τραπεζών, μία μελέτη οικονομετρικού μοντέλου (VAR) για την αρνητική επίδραση στο ευρωπαϊκό ΑΕΠ του κόστους δανεισμού των χωρών του Νότου, και τα τέσσερα (4) σενάρια του Δημόσιου χρέους που παρουσίασε η Ελληνική Κυβέρνηση στην τρόικα και στην Γερμανική Κυβέρνηση την 25/08/2012 (μελέτη του καθηγητή κ. Ι. Μουρμούρα).
Oι εκτιμήσεις των Διεθνών Τραπεζών:
1. η Citigroup έχει ανεβάσει τις πιθανότητες εξόδου της χώρας μας από το ευρώ το επόμενο 12μηνο στο 90%.
2. η Credit Suisse εκτιμά ότι η έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ δεν είναι ούτε διαχειρίσιμη ούτε πιθανή να γίνει βραχυπρόθεσμα, παραμένοντας όμως επιφυλακτική σε ορίζοντα 6-12 μηνών. Το κρίσιμο για την Ελβετική τράπεζα είναι η στάση της ΕΚΤ (Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας) αν έχει την δυνατότητα να ενεργήσει μεσοπρόθεσμα με πολύ πιο βιώσιμο και ουσιαστικό τρόπο αναδιαρθρώνοντας τα Ελληνικά κρατικά ομόλογα που κατέχει.
Το μεγαλύτερο μέρος των χρηματοδοτικών αναγκών της Ελλάδας για τα επόμενα χρόνια αφορά την εξυπηρέτηση των ομολόγων και δανείων του επίσημου τομέα (κράτους), η τυχόν μείωση αυτών των απαιτήσεων θα έχει δραματική επίπτωση στην ικανότητά της να χρηματοδοτηθεί και κατά συνέπεια θα οδηγήσει την χώρα εκτός ευρώ.
3. η Bank of America Merrill Lynch έχει την θέση ότι η Ελλάδα αντέχει, ότι τελικά η αξιολόγηση της τρόικας θα είναι θετική και ότι θα προχωρήσει η Κυβέρνηση στις μεταρρυθμίσεις εφαρμόζοντας τα επώδυνα μέτρα των 11,5 δις (που στην πραγματικότητα είναι 18 δις).
Το χρηματοδοτικό κενό θα καλυφθεί από της δόσεις του Μνημονίου, θα βελτιωθεί ο δείκτης βιωσιμότητας του χρέους και θα επιτρέψει να γίνει η ανακεφαλαιοποίηση των Τραπεζών απευθείας από τον ESM, όπως έγινε στην Ισπανία. Η Τράπεζα προβάλει πέντε αστάθμητους παράγοντες που θα μεταβάλουν τα δεδομένα:
* η κυβέρνηση συνασπισμού στην Ελλάδα να μην καταφέρει να συμφωνήσει για το πακέτο των επώδυνων περικοπών.
* το Ελληνικό Κοινοβούλιο να μην υπερψηφίσει το πακέτο περικοπών, που θα είναι προαπαιτούμενο από την τρόικα, με αποτέλεσμα να καταρρεύσει η Κυβέρνηση ή να οδηγηθεί σε δημοψήφισμα για το ευρώ.
* Οι δυσκολίες εφαρμογής του πακέτου μέτρων μπορεί να παρουσιαστούν ακόμα και μετά την ψήφισή τους από την Βουλή.
* Η κοινωνική αναταραχή μπορεί να ξεφύγει καθώς η ύφεση (κοντά στο 7%), η μεγάλη ανεργία των νέων και η σκληρή στάση της αντιπολίτευσης ενδέχεται να πυροδοτήσουν μεγάλες αντιδράσεις οι οποίες αυξάνουν την αβεβαιότητα αναφορικά με τη δυνατότητα της Ελλάδας να επιβιώσει στην ευρωζώνη.
* Κάποιες χώρες - μέλη μπορεί να αρνηθούν περαιτέρω δέσμευση για αύξηση της χρηματοδότησης για την Ελλάδα.
4. η Goldman Sachs θεωρεί το όλο ζήτημα βαθύτατα πολιτικό . Η έξοδος της Ελλάδας από την ευρωζώνη συνδέεται με το σημαντικό κόστος που θα έχει τόσο για την Ελλάδα όσο και για τις υπόλοιπες χώρες της ευρωζώνης. Η ευρωζώνη δεν είναι αρκετά εύρωστη ώστε να χειριστεί πιθανές αρνητικές συνέπειες από την ελληνική κρίση και είναι απίθανο να ληφθούν μέτρα κατά της Ελλάδας, εκτός αν η ίδια χώρα αθετήσει μονομερώς τις υποχρεώσεις της.
Το μεγαλύτερο μέρος του δημοσίου χρέους και ένα σημαντικό μέρος των χρεών των Τραπεζών της Ελλάδας βρίσκονται στην κατοχή του επίσημου τομέα, το κόστος που σχετίζεται με μια έξοδο είναι δύσκολο να καθοριστεί.
Αν η ΕΚΤ διακόψει την ρευστότητα προς την Ελλάδα θα οδηγούσε το ευρωσύστημα σε μεγάλες ζημίες. Οι κυβερνήσεις της Ευρωζώνης με πρώτη την γερμανική θα συνεχίσουν να αποδεσμεύουν κεφάλαια για την Ελλάδα υπό τα ισχύοντα προγράμματα όσο η απόκλιση από τους στόχους παραμένει αποδεκτή και η Ελληνική κυβέρνηση καταβάλει σοβαρές μεταρρυθμιστικές προσπάθειες.
Επίσης οι Αμερικανικές Εκλογές της 6/11/2012 δεν θα ήθελε ο Μ. Ομπάμα μια έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ τουλάχιστον πριν τις εκλογές.
Το οικονομετρικό μοντέλο VAR:
Στο μοντέλο αυτό αξιολογείται η επίδραση στο ΑΕΠ της ευρωζώνης από την αύξηση στο μέσο όρο του κόστους δανεισμού των αδύναμων χωρών της ευρωζώνης. Μετρά με άλλα λόγια την επίδραση στην ανάπτυξη της ευρωζώνης του κόστους δανεισμού των χωρών του Νότου.
Συγκρίνεται το spread μεταξύ του 10ετούς κόστους δανεισμού των χωρών της Περιφέρειας και του αντίστοιχου γερμανικού, εδώ έχουμε δύο σενάρια:
1. αξιολογείται η επίδραση στο ΑΕΠ της ευρωζώνης από την αύξηση στον μέσο όρο του κόστους δανεισμού της Ιταλίας και της Ισπανίας. Μια αύξηση του spread δανεισμού κατά 200 μονάδες βάσης (2%), μειώνει το ΑΕΠ της ευρωζώνης κατά 1 ποσοστιαία μονάδα μέσα σε ένα έτος.
2. αξιολογείται η επίδραση στο ΑΕΠ της ευρωζώνης από την αύξηση στον μέσο όρο του κόστους δανεισμού της Ιταλίας, της Ισπανίας, της Ελλάδας και της Πορτογαλίας. Μια αύξηση του spread κατά 200 μονάδες βάσης (2%) στο μπλοκ των τεσσάρων αυτών χωρών μειώνει το ΑΕΠ της ευρωζώνης κατά 0,6 ποσοστιαίες μονάδες μέσα σε ένα έτος.
Συμπερασματικά το κόστος δανεισμού των μικρότερων χωρών της Περιφέρειας (Ελλάδα, Πορτογαλία) επηρεάζει την ανάπτυξη στην ευρωζώνη με σαφώς μικρότερο ρίσκο από της Ιταλίας και Ισπανίας, αλλά όχι αμελητέο ρίσκο.
Αυτό σημαίνει τα εξής:
* η ΕΚΤ πρέπει να προβεί σε άμεση αγορά κρατικών ομολόγων έτσι ώστε να ρίξει το spread των χωρών της Περιφέρειας και να τονώσει την ανάπτυξη.
* Δεν μπορεί να ξεγράψει την Ελλάδα, καθώς αν και μικρή, εξακολουθεί να επηρεάζει τα οικονομικά της ευρωζώνης.
Τα τέσσερα (4) σενάρια του Ελληνικού δημόσιου χρέους
Πηγή: ΤΟ ΒΗΜΑ 26/08/2012
ΣΕΝΑΡΙΟ 1: μεγαλύτερη ύφεση και δημοσιονομική προσαρμογή με μέτρα 11,5 δις.τη διετία 2013-2014.
ΣΕΝΑΡΙΟ 2: μεγαλύτερη ύφεση και δημοσιονομική προσαρμογή με μέτρα 11,5 δις την περίοδο 2013-2016 (επέκταση του προγράμματος)
ΣΕΝΑΡΙΟ 3: μεγαλύτερη ύφεση και δημοσιονομική προσαρμογή με μέτρα 11,5 δις την περίοδο 2013-2016 (επέκταση του προγράμματος) και ανάπτυξη 0,5% του ΑΕΠ (ετησίως από το 2013).
ΣΕΝΑΡΙΟ 4: μεγαλύτερη ύφεση και δημοσιονομική προσαρμογή με μέτρα 11,5δις την περίοδο 2013-2016 (επέκταση προγράμματος), ανάπτυξη 0,5% του ΑΕΠ(ετησίως από 2013) και μεταφορά του χρέους από την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών (23% του ΑΕΠ) από το δημόσιο χρέος για το EFSM/ESM το 2015
ΔΝΤ: το σενάριο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Το πιο πιθανό σενάριο να πραγματοποιηθεί είναι το ΣΕΝΑΡΙΟ 1 με τις προϋποθέσεις που ισχύουν σήμερα, που φαίνεται ότι δεν πετυχαίνουμε και σπουδαία πράγματα, το δημόσιο χρέος από 165% του ΑΕΠ θα φτάσει σε 8 χρόνια στο 147% του ΑΕΠ, ανεργία στο 25%, ύφεση στο 7%, περιορισμένη ενεργή ζήτηση με τις απανωτές περικοπές των Μνημονίων.
Ποια πολιτική θα μπορέσει να αντέξει αυτό το μίγμα θανάτου για την οικονομία; Μήπως θα πρέπει να σκεφτούμε άλλες πολιτικές ( έστω και εκτός ευρωζώνης) που θα δώσουν διέξοδο στην Ελληνική οικονομία με αλλαγή του παραγωγικού προτύπου της χώρας ώστε επιτέλους να παράγουμε προϊόντα ή υπηρεσίες με προστιθέμενη αξία για την ανάταση του βιοτικού επιπέδου του Ελληνικού λαού.
Σε ότι αφορά το παραγωγικό πρότυπο και τους παράγοντες ανόδου του βιοτικού επιπέδου θα ασχοληθούμε σε επόμενα άρθρα της φιλόξενης αυτής στήλης.
Για να πραγματοποιηθούν τα άλλα ΣΕΝΑΡΙΑ πρέπει να γίνει σωρευτικά επιμήκυνση του προγράμματος σε 4 χρόνια (ΣΕΝΑΡΙΟ 2), ανάπτυξη τουλάχιστον 0,5% από το 2013 από το -7% του 2012 (ΣΕΝΑΡΙΟ 3), μεταφορά του χρέους από ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών στο EFSM/ ESM (ΣΕΝΑΡΙΟ 4). Τρεις παράγοντες που σήμερα με την εφαρμοζόμενη πολιτική είναι αδύνατον να πραγματοποιηθούν, κυρίως η μεταβολή της ύφεσης σε ανάπτυξη 0,5% του ΑΕΠ.
Εκτός της μελέτης αυτής του καθηγητή κ. Ι. Μουρμούρα υπάρχει μία παρόμοια μελέτη του ΚΕΠΕ (των κ.κ. Π. Κορλίλα και Ι. Μονογυιού), με τα ίδια ΣΕΝΑΡΙΑ, που δημοσιεύτηκε την 04/09/2012 και καταλήγει στα ίδια περίπου συμπεράσματα.
Προϋποθέσεις για να επιτευχθεί το 2020 ο λόγος Χρέος/ΑΕΠ στο 120% είναι:
1. η επιμήκυνση της προσαρμογής των περικοπών των 11,6 δις ευρώ σε 4 χρόνια ( 2013-2016).
2. ένα χαμηλότερο επιτόκιο επιβάρυνσης του ανεξόφλητου χρέους (τουλάχιστον 3,5%).
3. μία σημαντική απομείωση (κούρεμα) του αποθέματος του χρέους το 2012, αν υποτεθεί πως η ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών γίνει άμεσα μέσω του EFSF/ESM (23% του χρέους), όπως θα γίνει με τις Ισπανικές τράπεζες.
4. όσο το δυνατόν περισσότερα έσοδα από τις αποκρατικοποιήσεις, τα οποία μειώνουν άμεσα το χρέος.
5. ανάπτυξη τουλάχιστον 0,5% από το 2013.
Αν δεν υπάρξουν αυτές οι προϋποθέσεις και γεγονότα πιστεύω ότι η επιστροφή στην δραχμή είναι μονόδρομος και θα γίνει μετά τις αμερικάνικες εκλογές της 6/11/2012.
* Ο κ. Παπαδόπουλος Σ. Ιωάννης είναι πτυχιούχος της ΑΣΟΕΕ & ΝΟΕ Σύμβουλος Επιχειρήσεων - Φοροτεχνικός - τ. Στέλεχος της ΑΤΕΒΑΝΚ
Τηλ. 6974422210
E-mail: ioanpapad@hotmail.com (για σχόλια - απόψεις σας)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου